Μετά από πάρα πολλά γράψε – σβήσε και μετά από συσκέψεις επί συσκέψεων, μεταξύ της τρικομματικής κυβέρνησης και των επιτελείων κάθε κόμματος που την απαρτίζει, οδεύει πλέον προς ψήφιση στην Βουλή των Ελλήνων, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο σε δύο όμως δόσεις, μετά την ασυμφωνία των εταίρων της κυβέρνησης για βασικές του διατάξεις, και με ζητούμενο την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Η πρώτη, που ονομάζεται «μίνι φορολογικό», μέχρι την Παρασκευή θα έχει ολοκληρωθεί η συζήτηση και ψήφιση του, μετά από την επεξεργασία που ήδη υφίσταται από την οικονομική επιτροπή της Βουλής.
Όπως δήλωσε στη Βουλή ο υφυπουργός Οικονομικών και υπεύθυνος για την φορολογία, Γ. Μαυραγάνης «θα στοχεύει στην απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος σε ότι αφορά τα εισοδήματα». Με τις νέες του ρυθμίσεις, όπως διαφαίνεται από τις μέχρι σήμερα διαρρεύσεις που υπουργείου προς τα ΜΜΕ, καταργούνται τα πρόσθετα αφορολόγητα για τα προστατευόμενα παιδιά και μάλιστα αναδρομικά από τα εισοδήματα του 2012, ενώ «μαχαίρι» μπαίνει στις περισσότερες φοροαπαλλαγές από τα εισοδήματα του 2013.
Ευνοημένοι από τις αλλαγές του φορολογικού νομοσχεδίου θα βγουν 1.200.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι μέσω της νέας κλίμακας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θίγονται από την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, αλλά και οι μεγάλες επιχειρήσεις (ΑΕ και ΕΠΕ), αφού μειώνεται η συνολική τους επιβάρυνση από το 40% στο 32,8%.
Στους κερδισμένους θα πρέπει να ενταχθούν και περισσότεροι από 350.000 μισθωτοί οι οποίοι φέτος πλήρωσαν περισσότερα λόγω των τεκμηρίων, τα οποία μειώνονται κατά 37,5% για τις κατοικίες και μέχρι 44% για τα ΙΧ αυτοκίνητα, ενώ προτείνεται η μείωση 25% για τα σκάφη ανοιχτού τύπου ταχύπλοα και μη, αν τελικά ισχύσουν έτσι.
Τα φετινά τεκμήρια, κρίθηκαν ιδιαίτερα αυστηρά για τα χαμηλά εισοδήματα, αφού είναι ενδεικτικό ότι ήδη το 2011 στην «απόχη» τους πιάστηκαν 1.304.819 φορολογούμενοι, εκ των οποίων όμως οι 378.000 ήταν μισθωτοί, οι οποίοι είχαν δηλώσει μέσο εισόδημα 7.570 ευρώ και με τα τεκμήρια το εισόδημά τους αυξήθηκε στις 10.500 ευρώ.
Μείωση στο εισόδημά τους θα καταγράψουν και όσοι έχουν παιδιά, καθώς θα πρέπει να διαγράψουν το έξτρα αφορολόγητο, αλλά και όσοι μέχρι σήμερα καταφέρνουν να μειώσουν έστω και κατά 100 ή 200 ευρώ το φόρο με τις φοροαπαλλαγές για ασφάλιστρα, τόκους στεγαστικών δανείων, ενοίκια παιδιών που σπουδάζουν.
Οι νέες ρυθμίσεις επίσης, ανατρέπουν το φορολογικό τοπίο για περίπου 1.000.000 επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους.
Η φορολογική μεταρρύθμιση περιλαμβάνει μία ακόμη τομή που είναι το νέο Ποινολόγιο, το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή αμέσως μετά το νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και θα είναι «φιλικότερο» για τα φυσικά πρόσωπα, αλλά και τις επιχειρήσεις, ούτως ώστε να μπορούν να εξοφλούν τις χρηματικές ποινές που τους επιβάλλει η εφορία. Προβλέπεται η σύνδεση των ποινών με ουσιαστικές παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας και όχι με παρατυπίες, που δεν υποκρύπτουν καμία παρανομία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι σήμερα ακόμα και ο πιο νόμιμος φορολογούμενος, φοβάται τον έλεγχο, λόγω του κινδύνου εντοπισμού τυπικών παραβάσεων. Η παραβατικότητα μειώνεται, όταν υπάρχει η πεποίθηση ότι υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες ελέγχου και διασταυρώσεων και όχι λόγω των μεγάλων προστίμων, τα οποία υπερβαίνουν ακόμα και αυτή τη δυνατότητα εξόφλησης.
Μικρομεσαίες επιχειρήσεις – ελεύθεροι επαγγελματίες
Εξομοιώνεται η φορολογία των ατομικών επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών με την φορολογία των προσωπικών εταιρειών (ΟΕ & ΕΕ) . Έτσι δεν θα αναζητείται πλέον η επιλογή εταιρικής μορφής για την χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση, όπως γινόταν μέχρι και πέρυσι, αφού ως γνωστόν στις προσωπικές εταιρείες τα κέρδη φορολογούντο με 20%, μετά την αφαίρεση της επιχειρηματικής αμοιβής, για μέχρι 3 φυσικά πρόσωπα εταίρους. Οπότε, στα ίδια για παράδειγμα, φορολογητέα κέρδη, συνέφερε η επιλογή της προσωπικής εταιρείας , για την μικρότερη φορολογική επιβάρυνση, αφού στο 50% αυτών, ο φόρος ήταν 20% και για το υπόλοιπο 50%, μετά τον μερισμό του στα φυσικά πρόσωπα – εταίρους, κατά το ποσοστό της συμμετοχής τους, η φορολογική επιβάρυνση για τον κάθε ένα ξεχωριστά, μειωνόταν η και μηδένιζε εντελώς, μετά και την αφαίρεση του αφορολογήτου των αρχικά 12.000 και μετέπειτα 5.000 ευρώ, που είχε, και πλέον καταργήθηκε και αυτό, καθώς και την έκπτωση των αποδείξεων, που εφεξής θα ισχύει μόνο για μισθωτούς και συνταξιούχους.
Οι μικρομεσαίες ατομικές επιχειρήσεις, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι προσωπικές εταιρίες (Ο.Ε & Ε.Ε), με την καθιέρωση πλέον, ενιαίου συντελεστή 26% για κέρδη μέχρι 50.000 ευρώ και 36% για τα επί πλέον, θα επιβαρυνθούν περισσότερο, το 2013, σε σχέση με πέρυσι, ειδικά μετά και την κατάργηση του αφορολόγητου των 5.000 ευρώ, όπως προαναφέρθηκε, για τις ατομικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Η επιχειρηματική αμοιβή πλέον καταργείται.
Διαφοροποίηση υπάρχει στις προσωπικές εταιρείες (ΟΕ & ΕΕ), που τηρούν βιβλία (πρώην Γ κατηγορίας), και πλέον διπλογραφικά, όπου η φορολόγηση τους εξομοιώνεται με την φορολογία των ΑΕ και ΕΠΕ και είναι χαμηλότερη σε σχέση με εκείνες που τηρούν βιβλία (πρώην εσόδων –εξόδων) και πλέον απλογραφικά. Εκεί τα συνολικά κέρδη (και όχι μέχρι 50.000 ευρώ), φορολογούνται με 26%, και από εκεί και πέρα στα διανεμόμενα επιβάλλεται φόρος 10%.
Μόνη ίσως θετική παρέμβαση, για την εξισορρόπηση της φορολογίας από το πρώτο ευρώ των κερδών, είναι η δυνατότητα οι ασφαλιστικές εισφορές των επιτηδευματιών, να θεωρούνται πλέον λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων τους και να καταχωρούνται στα βιβλία τους, εκπίπτοντας νόμιμα από τα έσοδα, για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών.
Έτσι για παράδειγμα ένας ελεύθερος επαγγελματίας ή ένας έμπορος που καταβάλλει 450,00 ευρώ το μήνα επί 12 μήνες, εκπίπτει σαν δαπάνη το χρόνο 5.400,00 ευρώ, όπου αντιστοιχεί φόρος που θα πλήρωνε το 2013, αν δεν εξέπιπτε, το ποσό των 5.400,00 Χ 26% = 1.404,00 ευρώ. Επειδή όμως θα καταργηθεί το αφορολόγητο των 5.000, το 2013 , για τα πρώτα 5.000 ευρώ εισόδημα αντιστοιχεί φόρος 5.000 Χ 26% = 1.300. Δηλαδή 1.404-1.300 = 104 ευρώ όφελος το 2013, από την θεώρηση
των ασφαλιστικών εισφορών ως επαγγελματικών δαπανών.
Από την άλλη, έως σήμερα, ο φόρος που θα γλύτωνε, με το αφορολόγητο των 5.000 ευρώ που καταργήθηκε για το 2013, θα ήταν 5.000 Χ 10% = 500,00 ευρώ. Επίσης οι Ασφαλιστικές αυτές εισφορές, μέχρι πέρυσι, εξέπιπταν από το φόρο που προέκυπτε από την φορολογική δήλωση, κατά ποσοστό 10% επί αυτών, δηλαδή 5.400 Χ 10% = 540,00, μειωνόταν επιπλέον ο φόρος που προέκυπτε. Άρα για το 2012 το συνολικό όφελος, σε φόρο ήταν 500 (από το αφορολόγητο)+540(από την μείωση του φόρου λόγω της έκπτωσης των ασφαλιστικών εισφορών)=1.040,00 ευρώ, ενώ για το 2013, η αναγνώριση των ασφαλιστικών εισφορών σαν επαγγελματική δαπάνη , δίνει όφελος σε φόρο μόνο 104 ευρώ.
Άρα, μια η άλλη, έρχεται αυτή η αναγνώριση των ασφαλιστικών εισφορών, σαν επαγγελματική δαπάνη του επιτηδευματία, με όφελος μόνο 1.404-1.300 = 104 ευρώ, για το 2013, ενώ σε σχέση με το 2012, ο επιτηδευματίας επιβαρύνεται με 1.040-104= 936 ευρώ παραπάνω φόρου.
Οι περίπου 800.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, οι ατομικές επιχειρήσεις εμπορίας και παροχής υπηρεσιών, αλλά και οι Ο.Ε. και Ε.Ε., θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερα λόγω της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Όσοι δηλώνουν ετήσια εισοδήματα έως και 55.000 ευρώ θα δουν τις φορολογικές επιβαρύνσεις τους να αυξάνονται κατά ποσοστά έως και 1.460%, σε σχέση με πριν. Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο εισόδημα 5.000 ευρώ, δεν πλήρωνε έως σήμερα, καθόλου φόρο, διότι είχε το ισόποσο αφορολόγητο. Με το νέο σύστημα θα καταβάλει 1.300 ευρώ. Υπερδιπλάσια θα είναι η επιβάρυνση για εισόδημα επαγγελματία 20.000 ευρώ. Από 2.420 ευρώ, που πλήρωνε το 2012, ο φόρος το 2013 εκτοξεύεται σε 5.200 ευρώ. Δηλαδή 2.780 ευρώ παραπάνω, ενώ αν κάποιος δήλωνε 60.000 ευρώ, κατέβαλλε μέχρι σήμερα 16.420 ευρώ φόρο, ενώ στο εξής, θα καταβάλλει 16.300 , δηλαδή εξοικονομεί 120 ευρώ, και όσο ανεβαίνει το εισόδημα του , τόσο εξοικονομεί περισσότερα σε σχέση με πριν.
Η νέα αυτή φορολογία, σε συνδυασμό και με την αύξηση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50%, από 500 σε 1.000 ευρώ για τα νομικά πρόσωπα, (για τουριστικούς τόπους και πόλεις, με κάτω από 200.000 κατοίκους, όπως τη Ρόδο από 400 στα 800 ευρώ), από 300 σε 600 ευρώ για κάθε υποκατάστημα, και από 500 σε 650 ευρώ για τις ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, οδηγεί σε περαιτέρω ακόμα φορολογική επιβάρυνση. Μην λησμονούμε και την έκτακτη εισφορά, (που τείνει να γίνει τακτική), για τις εταιρείες, αλλά και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης (από 1% έως 4%) που επιβάλλεται, για τα άνω των 12.000 ευρώ εισοδήματα στα φυσικά πρόσωπα.
Νέοι επαγγελματίες
Για τους νέους επιτηδευματίες, κατά τα τρία πρώτα έτη άσκησης της δραστηριότητάς τους, θα ισχύει μειωμένος φόρος στο 13% για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος. Τα επιπλέον 40.000 ευρώ θα φορολογούνται με συντελεστή 26% και για το τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ θα επιβάλλεται φόρος 33%.
Ανώνυμες εταιρείες και ΕΠΕ
Αλλάζει η φορολογία των κερδών για τις ανώνυμες εταιρείες (ΑΕ) και τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), όπου ευνοούνται, με τις νέες ρυθμίσεις, καθώς η συνολική φορολογική επιβάρυνση από 40% που ανέρχεται σήμερα περιορίζεται στα επίπεδα του 32,8%, ειδικά στις εταιρείες που διανέμουν ως μέρισμα σοβαρό μέρος των κερδών τους. Αντίθετα επιβαρύνονται οι εταιρείες που επανεπενδύουν το σύνολο των κερδών τους.
παράδειγμα:
Ειδικότερα, με τις νέες διατάξεις που θα τεθούν σε εφαρμογή από το 2013:
-Τα αδιανέμητα κέρδη των εταιρειών φορολογούνται με συντελεστή 26%, από 20% που ισχύει σήμερα.
-Στα μερίσματα (διανεμόμενα κέρδη) θα επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 10%, από 25% που ανέρχεται σήμερα. Από το ποσό του φόρου που αναλογεί εκπίπτει ο φόρος που παρακρατήθηκε.
Το συγκεκριμένο μέτρο κρίνεται ως αντιαναπτυξιακό, εκ πρώτης όψεως, διότι ευνοούνται τα κέρδη κεφαλαίου και όχι τα αδιανέμητα κέρδη που επαναεπενδύονται και τονώνουν τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίες και μειώνουν έτσι την ύφεση που εδώ και 6 χρόνια τείνει να παγιωθεί στη χώρα μας.
Θα μπορούσε να ισχύει η αντίθετη πολιτική, δηλαδή τα διανεμόμενα κέρδη, να φορολογούνται με 26%, ώστε να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους, και τα προκύπτοντα κέρδη από την παραγωγική δραστηριότητα με 10%, ώστε να υπάρχει κίνητρο να κεφαλαιοποιούνται και να κατευθύνονται σε νέες επενδύσεις, για την τόνωση της τόσο πολυπόθητης ανάπτυξης.
Μην ξεχνάμε τις γειτονικές χώρες όπως Κύπρος, Βουλγαρία, όπου οι συντελεστές φορολογίας των επιχειρήσεων είναι ενιαίοι και χαμηλοί (10%) και αποτελούν δέλεαρ για μεταφορά της έδρας της επιχείρησης εκεί. Και στην μνημονιακή ευρωπαϊκή χώρα την Ιρλανδία, ο εταιρικός συντελεστής φορολόγησης δεν ξεπερνάει το 12%. Εξ άλλου πρόσφατα η καγκελάριος της Γερμανίας, δήλωσε πως η αύξηση της φορολογίας στις επιχειρήσεις, δεν ενδείκνυται σε περιόδους ύφεσης που διανύουμε, διότι δεν ευνοεί την ανάπτυξη και τη ζήτηση.
Αποσβέσεις
Μια σημαντική δαπάνη στις επιχειρήσεις, που ενσωματώνει τη φυσιολογική φθορά των παγίων περιουσιακών τους στοιχείων, στο πέρασμα του χρόνου της παραγωγικής τους λειτουργίας (κτίρια, μηχανήματα, έπιπλα και σκεύη κ.τ.λ.), είναι οι Αποσβέσεις τους, όπου η υποχρεωτικότητα υπολογισμού και λογισμού τους, επιβάλλεται από τη φορολογική νομοθεσία. Μέχρι και 31/12/2012, ίσχυαν με βάσει το ΠΔ 299/2003, δύο συντελεστές ανά κατηγορία παγίων, ο κατώτατος και ο ανώτατος και η επιχείρηση επέλεγε κατά το δοκούν, και με κάποιες προϋποθέσεις, εκείνον που θα εφάρμοζε. Η δε ομαδοποίηση και ανάλυση των συντελεστών αυτών, ανάλογα και με το είδος της επιχείρησης, ήταν μεγάλη.
Πλέον, ο υπολογισμός των αποσβέσεων γίνεται με πολύ λιγότερους συντελεστές για το σύνολο των παγίων, σε ετήσια βάση, ως ακολούθως:
-Τα κτίρια, οι εγκαταστάσεις κτιρίων με συντελεστή 4%.
-Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα προγράμματα λογισμικού με συντελεστή 20%.
-Τα λοιπά πάγια περιουσιακά στοιχεία με συντελεστή 10%. Ειδικά για τα επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα το ποσοστό απόσβεσης ορίζεται σε 20%.
-Η υπεραξία απόκτησης επιχείρησης με συντελεστή 10%.
-Τα πάσης φύσεως δικαιώματα σύμφωνα με το χρόνο που ορίζεται στη σύμβαση. Αν δεν ορίζεται χρόνος τότε αποσβένονται με συντελεστή 10%.
-Τα έξοδα πολυετούς απόσβεσης, όπως αυτά ορίζονται στο Π.Δ. 1123/1980 με συντελεστή 10%.
Εξαιρετικώς, πάγια στοιχεία των οποίων η αξία κτήσης του καθενός είναι μέχρι 5.000 ευρώ (από 1.200 που ίσχυε μέχρι σήμερα), μπορούν να αποσβεσθούν εξ ολοκλήρου μέσα στη χρήση κατά την οποία αυτά χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία
Εισοδήματα από ενοίκια
Για τα ενοίκια, επικρατέστερη άποψη, είναι ότι, θα φορολογούνται αυτοτελώς από το πρώτο ευρώ, και δεν θα συναθροίζονται με τα λοιπά εισοδήματα, από άλλες πηγές, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, οδηγώντας το τελικό φορολογητέο εισόδημα σε υψηλότερους συντελεστές και άρα μεγαλύτερη φορολογία. Σε ποσά ενοικίων μέχρι 12.000 ευρώ το χρόνο θα επιβάλλεται φόρος 10%, ενώ τυχόν επιπλέον ποσά, πέραν των 12.000 ευρώ, θα φορολογούνται με 33%. Εδώ παρατηρείται μια μείωση του φόρου για μεγάλα εισοδήματα ενοικίων, διότι για παράδειγμα, κάποιος με μοναδικό εισόδημα από ενοίκια 50.000 ευρώ, με το υφιστάμενο καθεστώς πλήρωνε φόρο 13.600 ευρώ, ενώ με τη νέα κλίμακα 11.760 ενώ αν έχει εισόδημα 200.000 ευρώ, με το υφιστάμενο καθεστώς πλήρωνε φόρο 77.500 ευρώ , ενώ με τη νέα κλίμακα 63.240. Αν το εισόδημα είναι 500.000 ευρώ, με το υφιστάμενο καθεστώς πλήρωνε φόρο 210.000 ευρώ , ενώ με τη νέα κλίμακα 162.200. Άρα όσο μεγαλώνει το δηλωθέν εισόδημα, δίνεται ένα κίνητρο για να δηλώνονται ενοίκια, αφού μειώνεται η φορολογία, σε σχέση με πριν. Επισημαίνεται, πως σε κάθε περίπτωση το ύψος των ενοικίων, και η δήλωση τους από τους ιδιοκτήτες-εκμισθωτές, διασταυρώνεται, από την υποχρέωση δήλωση τους και από τους νοικάρηδες – μισθωτές, στις φορολογικές τους δηλώσεις, από την εφορία.
Μισθωτοί – Συνταξιούχοι
Θεσπίζεται νέα φορολογική κλίμακα για μισθωτούς και συνταξιούχους με τρία μόνο φορολογικά κλιμάκια στα οποία θα αντιστοιχούν συντελεστές φόρου από 22%, 32% και 42%. Ειδικότερα, το πρώτο κλιμάκιο προβλέπεται να εκτείνεται μέχρι τις 25.000 ευρώ και να έχει συντελεστή φόρου 22%, το δεύτερο κλιμάκιο προβλέπεται να ξεκινά από τις 25.001 ευρώ, να φθάνει μέχρι τις 42.000 ευρώ και να έχει συντελεστή φόρου 32% και το τρίτο κλιμάκιο προβλέπεται να είναι το υπερβάλλον των 42.000 ευρώ και να έχει συντελεστή 42%.
Καταργούνται οι περισσότερες φοροαπαλλαγές: Διατηρείται αλλά είναι «ψαλιδισμένη» η έκπτωση φόρου 10% ή 5% και ανάλογα με εισοδηματικές προυποθέσεις, για ιατρικά έξοδα και νοσήλια. Επίσης παραμένουν οι δαπάνες για δωρεές, χορηγίες και διατροφή προς την πρώην ή τον πρώην σύζυγο.
Αλλάζει το σύστημα των αποδείξεων: Υποχρέωση συγκέντρωσης αποδείξεων συνολικής αξίας ίσης με το 25% του ετησίου εισοδήματος θα έχουν μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα μέχρι 42.000 ευρώ. Όσοι έχουν ετήσια εισοδήματα άνω των 42.000 ευρώ θα πρέπει να μαζεύουν αποδείξεις αξίας 10.500 ευρώ. Επίσης αυξάνεται από 10% σε 22% το πέναλτι φόρου που θα καλείται να πληρώσει κάθε μισθωτός ή συνταξιούχος ο οποίος δεν θα καταφέρνει να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες αποδείξεις.
Φορολογούμενοι με «μπλοκάκι»
Ως μισθωτοί και όχι ως ελεύθεροι επαγγελματίες θα φορολογούνται οι εργαζόμενοι με «μπλοκάκια» υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Ο εργαζόμενος να παρέχει τις υπηρεσίες του με βάση έγγραφη σύμβαση που έχει συνάψει με φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
β) Ο εργαζόμενος να παρέχει υπηρεσίες μέχρι και σε τρεις εργοδότες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ή σε περισσότερους από τρεις εργοδότες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εφόσον στην περίπτωση αυτή το 75% των ακαθαρίστων εσόδων του προέρχεται μόνο από έναν εκ των εργοδοτών αυτών. Όσοι αμείβονται με μπλοκάκι από το εισόδημά τους, εκτός από τις ασφαλιστικές εισφορές που αφαιρούνται, δεν δύνανται να εκπέσουν καμία άλλη δαπάνη.
Τεκμήρια
Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης που εκτίναξαν στο πενταπλάσιο το ύψος του φόρου που έπρεπε να καταβάλλουν εφέτος οι 5,6 εκατ. φορολογούμενοι για τα περυσινά τους εισοδήματα. Η μείωση των τεκμηρίων θα αφορά όχι μόνο σε ακίνητα και αυτοκίνητα αλλά και στα τεκμήρια δαπάνης για άγαμο και έγγαμους. Μια από τις στρεβλώσεις του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος είναι και τα τεκμήρια και η αδιάκριτη εφαρμογή τους επί πάντων. Πρόθεση κατάργησης τους, ακόμα δεν διαφαίνεται.
Αυτό που πρέπει να γίνει είναι ο εξορθολογισμός των τεκμηρίων. Άποψη μας είναι, (και μακάρι να διαψευστούμε), ότι : ο προσδιορισμός των εισοδημάτων μέσω της τεκμαρτής δαπάνης, θα αργήσει να καταργηθεί. Παρόλη την, πράγματι, βελτίωση και ανάπτυξη των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, οι υπηρεσίες του Υπουργείου δεν είναι σε θέση ακόμη, να εντοπίσουν την πραγματική φορολογητέα ύλη.
Υπάρχει όμως και μια άλλη αιτία που εμποδίζει, στην συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, να αποφασισθεί η μη εφαρμογή της μεθόδου της τεκμαρτής δαπάνης για την προσέγγιση των πραγματικών εισοδημάτων.
Είναι η ανάγκη του κράτους να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό. Είναι η ανάγκη της πολιτείας να καλύπτει εξ ιδίων φορολογικών εσόδων (και όχι με δανεισμό, που έτσι ή αλλιώς είναι πολύ δύσκολο και με προαπαιτούμενες δομικές δεσμεύσεις και επώδυνα μέτρα, η πραγματοποίηση του), τις απαιτήσεις λειτουργίας του κοινωνικού κράτους. Για να επιτευχθεί όμως αυτό πρέπει να παρουσιάζονται φορολογητέα εισοδήματα. Άρα, στον βαθμό που αυτά αποκρύπτονται, επιστρατεύεται ο μηχανισμός των τεκμηρίων, ο οποίος εφαρμόζεται εναντίων δικαίων και αδίκων, ώστε να έχει αποτέλεσμα η φοροεισπρακτική διαδικασία.
Θα πρέπει ιδιαίτερα να τονιστεί, ότι ο τρόπος με τον οποίο έχουν τεθεί σε εφαρμογή την τελευταία διετία (κυρίως δε το 2011, με τους εφαρμοστικούς νόμους) τα τεκμήρια, είναι αναντίρρητα άδικος και εκτός των άλλων, υποδηλώνει την υστέρηση των αρμοδίων υπηρεσιών να εντοπίσουν τα κρυφά εισοδήματα.
Είναι σκόπιμο να επισημανθεί, επίσης ότι ο λογιστικός προσδιορισμός των καθαρών εισοδημάτων, τόσο των επιχειρήσεων, όσο και των ελευθέρων επαγγελματιών, είναι δίκαιος, ευθυγραμμισμένος με τις αρχές της λογιστικής και με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ τυχόν παραποίηση η στρέβλωση τους με παράλληλη εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων, θα δείξει για άλλη μία φορά την ανικανότητα των υπηρεσιών του υπουργείου.
Η λύση βρίσκεται κάπου στη μέση. Θέσπιση τεκμηρίων διαβίωσης (αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών) και κτήσης (απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, γενικώς), με στόχευση σε εισοδήματα και δραστηριότητες που πράγματι φοροδιαφεύγουν. Όχι αυτό που καταγράφηκε κατά το τρέχον οικονομικό έτος 2012, που στο τέλος – τέλος « συνελήφθη » και « εντοπίστηκε » φορολογητέα ύλη στον άνεργο! Στις περισσότερες δε των περιπτώσεων « φανταστική», αφού επρόκειτο για μεταφορά εισοδήματος (βοήθημα) από τους γονείς, προς τα μη έχοντα Εργασία, ανήλικα παιδιά.
Εξάλλου, η πολύ καλή ιδέα : να διαμορφώνεται το εισόδημα των φυσικών προσώπων με την ολική διαδικασία «εσόδων – εξόδων», λύση που έχει υιοθετηθεί από πολλές άλλες χώρες, δεν σημαίνει αυτόματα και την κατάργηση των τεκμηρίων. Δεν διαφαίνεται στις άμεσες προτεραιότητες του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, η διαδικασία αυτή. Ίσως να θεσπιστεί από το 2014, μετά την ολοκλήρωση του ατομικού περιουσιολογίου με την καταγραφή όλων των στοιχείων που έχουν τα φυσικά πρόσωπα στην κατοχή τους, ήτοι ακίνητα, καταθέσεις, μετοχές, αμοιβαία, εταιρικά μερίδια κτλ.
Με τη φορολόγηση κάθε φυσικού προσώπου με βάση τα έσοδα και τα έξοδα του, με άλλα λόγια η φορολόγηση των όποιων «κερδών» του χωρίς ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ, ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ, ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ, κ.λπ., με μόνη και απαραίτητη προϋπόθεση την αναγνώριση από το κράτος ΟΛΩΝ των εξόδων ανεξαρτήτως του τι αφορούν (από την αγορά ακινήτου, αυτοκινήτου ή άλλου περιουσιακού στοιχείου μέχρι τις… τσίχλες από το περίπτερο) εφόσον γίνονται με «πλαστικό» χρήμα (πιστωτική ή χρεωστική κάρτα), και θα αποδειχθεί σίγουρα πιο αποτελεσματικό, στην είσπραξη φόρων.
Σήμερα που μεγάλος αριθμός Ελλήνων πολιτών έχει δει το εισόδημα του να μειώνεται δραματικά, δεν μπορεί το ελληνικό δημόσιο να μην αναγνωρίζει ως έξοδα τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, ύδρευσης, κ.λπ., που αποτελούν ανελαστικά έξοδα για κάθε οικογένεια (εκτός βέβαια αν το μοντέλο που ακολουθείται επιδιώκει τη στέρηση τους από μεγάλο αριθμό πολιτών).
Ο κάθε πολίτης, η κάθε οικογένεια, έχοντας κατά νου ότι όλα τα έξοδα διαβίωσης και ψυχαγωγίας αναγνωρίζονται ως έξοδα δεν έχει ανάγκη από καμία φοροαπαλλαγή ή ειδική ρύθμιση ή πρόνοια. Το σύστημα λειτουργεί δίκαια τόσο σε ατομικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο. Για ένα συγκεκριμένο εισόδημα A μία οικογένεια με παιδιά που εκ των πραγμάτων έχει περισσότερες ανάγκες διαβίωσης και ψυχαγωγίας να καλύψει από ένα άτομο, θα έχει αυξημένα έξοδα και κατά συνέπεια μειωμένα «κέρδη» ή και καθόλου (δικαιούται να δαπανήσει όλα τα εισοδήματα της).
Ταυτόχρονα η γενίκευση της χρήσης του «πλαστικού» χρήματος έχει μία τρομακτικά ευεργετική συνέπεια για το κράτος. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) αλλά και οι όποιες άλλες επιβαρύνσεις ή τέλη αφορούν μία συναλλαγή αφαιρούνται άμεσα και αυτόματα από το ποσό που εισπράττεται από την επιχείρηση ή τον φορέα και επίσης άμεσα και αυτόματα πιστώνουν τους λογαριασμούς του δημοσίου.
Οπότε μπαίνει οριστικό τέλος στο «κυνήγι» του ΦΠΑ και των έμμεσων φόρων, που πλέον λόγω της οικονομικής κατάρρευσης χρησιμοποιούνται ως έσχατη λύση «χρηματοδότησης» από πολλές επιχειρήσεις.
Οριστικό τέλος μπαίνει επίσης και στο «παζάρεμα» παρόχου υπηρεσίας ή πωλητή προϊόντος με τον καταναλωτή, που αφορά τη μη καταβολή των φόρων που παρέχεται ως έκπτωση επί της τιμής πώλησης.
Σε κάθε συναλλαγή ο φόρος εισπράττεται άμεσα από το κράτος και τα όποια υπόλοιπα πιστώνονται ή χρεώνονται αυτόματα στους λογαριασμούς των δικαιούχων επιχειρήσεων.
Θα σταματήσει επίσης την παραγωγή «μαύρου» χρήματος λόγω της διαφοράς μεταξύ της αντικειμενικής και αγοραίας αξίας στις αγοραπωλησίες ακινήτων , αφού αυτές θα γίνονται στην πραγματική αγοραία τιμή του ακινήτου, για τον απλούστατο λόγο ότι κάποιος που διαθέτει υψηλά εισοδήματα και αποκτά περιουσιακά στοιχεία υψηλής αξίας έχει συμφέρον να τα καταχωρεί στα έξοδα του ώστε να μειώσει τα «κέρδη» του. Δεν μπορεί τα τελευταία χρόνια (όσο δηλαδή υφίστατο η επίπλαστη ανάπτυξη και ευημερία που ζούσαμε) να είναι κοινό μυστικό ότι οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων σε πολλές περιπτώσεις να ήταν χαμηλότερες από τις αγοραίες και μετά όλοι μαζί, με πρώτο και καλύτερο το Υπουργείο Οικονομικών που είχε δημιουργήσει το σύστημα, να παριστάνουμε τους έκπληκτους για το μέγεθος της παραοικονομίας στη χώρα.
Ταυτόχρονα, σε επίπεδο φορολογούμενου θα δημιουργούνταν αίσθημα δικαίου αφού η φορολόγηση θα γινόταν αναλογικά στα «κέρδη» του, αφού ο καθένας θα δαπανούσε ότι αναγκαίο στις απαιτήσεις ή τις επιθυμίες του (αν ήθελε να διαγάγει πολυτελή βίο). Σήμερα όμως η φορολόγηση γίνεται επί του συνολικού εισοδήματος χωρίς να υπολογίζονται τα ανελαστικά έξοδα διαβίωσης. Το δε κράτος σε κάθε περίπτωση θα εισέπραττε αυτό που του αναλογεί και μάλιστα εγκαίρως.
Η κοινωνία απαιτεί ένα απλό, σταθερό, διαχρονικό και με αναπτυξιακή διάθεση και πρόθεση, νέο Εθνικό Φορολογικό Σύστημα, που να σέβεται τις αρχές του συντάγματος, να άρει τις αδικίες και στρεβλώσεις του υφιστάμενου, να κατανέμει ισομερώς τα φορολογικά βάρη και να αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο στη φοροδιαφυγή.
Διαφορετικά, αν συνεχίσουμε τον ίδιο δρόμο που ακόμη και σήμερα ακολουθούμε, η εκάστοτε κυβέρνηση θα εξαπολύει « φόρο-καταιγίδα » με βάση την αρχή του «όποιον πιάσουμε», οι δε φορολογούμενοι (ιδιαίτερα οι συνεπείς) θα καλούνται να «πληρώνουν» τα σπασμένα.
Η κρίση που ζούμε είναι η μοναδική ευκαιρία για την εκ βάθρων αναδιοργάνωση του κράτους. Οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται πρέπει να είναι ριζικές και ουσιαστικές και όχι απλά εξωραϊσμός ενός ετοιμόρροπου οικοδομήματος που κατάντησε η χώρα.
Επιμέλεια :
Ηρακλείδης Ιωάννης
Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός
Πρόεδρος ΕΛΦΕΕ Ρόδου
Πρωτότυπη Δημοσίευση στην Εφημερίδα Ροδιακή:
Α’ Μέρος
Β’ Μέρος