Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 112 του Ν.4387/2016 η έκπτωση του φόρου των 2.100 ευρώ δίνεται κλιμακωτά βάσει του φορολογητέου εισοδήματος, αλλά και σε συνάρτηση με τον αριθμό των τέκνων του φορολογούμενου. Εκτός από την προφανή φορολογική επιβάρυνση όσων δεν έχουν παιδιά, με μια δεύτερη ανάγνωση των διατάξεων διαπιστώνεται επιβάρυνση στις μητέρες που είναι μισθωτές εργαζόμενες και ο σύζυγός τους δεν είναι μισθωτός ή συνταξιούχος, καθώς ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της μισθοδοσίας του φορολογούμενου και όχι της συζύγου του.
Με την ΠΟΛ. 1064/2016 ορίζεται ότι: «Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 16 του Ν.4172/2013 όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του από τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 112 του Ν.4387/2016, ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή του άρθρου 15 μειώνεται κατά τα ακόλουθα ποσά:
χίλια εννιακόσια (1.900) ευρώ (για φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα) χίλια εννιακόσια πενήντα (1.950) ευρώ (για φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο) δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ (για φορολογούμενο με δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα) δύο χιλιάδες εκατό (2.100) ευρώ (για φορολογούμενο με τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και άνω).
Οι μειώσεις αυτές εφαρμόζονται στην περίπτωση που το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ και ο φόρος είναι μεγαλύτερος ή ίσος του ως άνω ποσού (ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων). Σε περίπτωση που το ποσό του φόρου είναι μικρότερο των ανωτέρω ποσών (1.900, 1.950, 2.000, 2.100), τότε το ποσό της μείωσης περιορίζεται στο ποσό του αναλογούντος φόρου.
Τα εξαρτώμενα τέκνα του φορολογούμενου ορίζονται από το άρθρο 11 του Ν.4172/2013.»
Σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 11 του Ν 4172/2013, ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, μεταξύ άλλων θεωρούνται τα άγαμα τέκνα που είναι ανήλικα έως 18 ετών. Η αντίστοιχη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 7 του Ν 2238/94, ανέφερε ότι, βαρύνουν το φορολογούμενο τα ανήλικα τέκνα (περ. β΄ παρ. 1 άρθρου 7).
Παράλληλα με βάση τις διατάξεις του προηγούμενου ΚΦΕ για τον προσδιορισμό του φόρου εισοδήματος, με την εγκύκλιο 1117872/2296/Α0012/7-12-2006 είχε διευκρινισθεί ότι, « 5. Από το συνδυασμό των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 7 και της περίπτωσης α΄ της παρ.1 του άρθρου 57 του Ν 2238/94 για τον προσδιορισμό του φόρου εισοδήματος προκύπτουν τα εξής:
Στην περίπτωση εγγάμων συζύγων τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν το σύζυγο (πατέρα). Στην περίπτωση διαζευγμένων συζύγων τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν το γονέα στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια αυτών (πατέρα ή μητέρα). Τέλος, στην περίπτωση συζύγων που βρίσκονται σε διάσταση τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν το γονέα με τον οποίο συνοικούν».
Αν και οι διοικητικές οδηγίες που εκδόθηκαν με βάση το Ν. 2238/94 έχουν πάψει να ισχύουν, η ερμηνεία της Φορολογικής Διοίκησης για το πρόσωπο που θεωρείται ότι βάρυναν τα ανήλικα τέκνα είναι ενδεικτική ως προς την ερμηνεία των αντίστοιχων διατάξεων του άρθρου 11 του νέου ΚΦΕ (Ν. 4172/2013). Να σημειωθεί ότι, η διατύπωση των σχετικών διατάξεων (περ. β΄ παρ. 1 άρθρου 7 Ν 2238/94 και περ. β΄παρ. 1 άρθρου 11 Ν 4172/2013) είναι παρόμοια (με χρησιμοποίηση διαφορετικών όρων στον τίτλο και στο εισαγωγικό εδάφιο των διατάξεων). Στον νόμο 2238/94 χρησιμοποιούνται οι έννοιες «πρόσωπα που θεωρείται ότι βαρύνουν το φορολογούμενο», ενώ στο Ν. 4172/2013 οι έννοιες «εξαρτώμενα μέλη».
Στην παρ. 4 του άρθρου 11 Του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι : «Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ΄ αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης. ……………..».
Από τα παραπάνω, προκύπτει, με την επιφύλαξη έκδοσης νεότερων οδηγιών, ότι η μείωση του φόρου του άρθρου 16 του Ν. 4172/2013 λόγω εξαρτώμενων τέκνων,στην περίπτωση κοινής υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος συζύγων λαμβάνεται υπόψη μόνο κατά τον υπολογισμό της μισθοδοσίας του συζύγου. Σε περίπτωση λοιπόν που ο σύζυγος είναι άνεργος ή ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα η έκπτωση χάνεται, καθώς δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της μισθοδοσίας της συζύγου.
Εφόσον δεν δοθούν διαφορετικές οδηγίες από τη φορολογική διοίκηση μέσω νέας εγκυκλίου οι παραπάνω εργαζόμενες θα δουν τις κρατήσεις στη μισθοδοσία τους να αυξάνονται σημαντικά.
Η προσαύξηση στην έκπτωση φόρου λαμβάνεται υπόψη κατά την εκκαθάριση της μισθοδοσίας της εργαζόμενης μητέρας μόνο στην περίπτωση υποβολής χωριστής φορολογικής δήλωσης (π.χ. λόγω διαζυγίου) και εφόσον τη γονική μέριμνα έχει η μητέρα των τέκνων.
Upd – 27/6/2016
Μετά τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου, η φορολογική διοίκηση εξέδωσε εγκύκλιο με διευκρινήσεις επί του θέματος, προκειμένου να διορθώσει την αστοχία του νόμου. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στο σχετικό Δελτίο Τύπου η Γ.Γ.Δ.Ε. επισήμανε ότι «με αφορμή δημοσιεύματα σχετικά με την έκπτωση φόρου των γονέων, όταν υπάρχουν εξαρτώμενα τέκνα και τον υπολογισμό της ανάλογης παρακράτησης, ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής, υπέγραψε την Παρασκευή, 24 Ιουνίου, εγκύκλιο…».
Συγκεκριμένα, η ΠΟΛ. 1087/23.6.2016 με θέμα «Κοινοποίηση διατάξεων Ν.4387/2016 (ΦΕΚ 85 Α΄) και Ν.4389/2016 (ΦΕΚ 94 Α΄) που αφορούν φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων» ορίζει ότι:
Επί εγγάμων συζύγων, τις μειώσεις φόρου λόγω εξαρτώμενων τέκνων του άρθρου 11 του ΚΦΕ, τις δικαιούνται και οι δύο σύζυγοι εφόσον αυτοί είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι, ή ο ένας εκ των δύο συζύγων που έχει την ιδιότητα του μισθωτού ή συνταξιούχου και ανεξάρτητα από το αν αυτός είναι ο υπόχρεος ή η σύζυγος.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται για εκκαθαρίσεις δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος που διενεργούνται για το φορολογικό έτος 2016 και επόμενα, ενώ οι παρακρατήσεις φόρου με βάση τις προαναφερόμενες μειώσεις φόρου λόγω εξαρτώμενων τέκνων, διενεργούνται για μισθοδοσίες και συντάξεις που εκκαθαρίζονται από 27.5.2016 και μετά.
Μάγδα Κρυστάλλη
Λογίστρια, Φοροτεχνικός
www.e-forologia.gr