Θα μου πείτε τι τίτλος είναι αυτός και θα συμφωνήσω μαζί σας. Θα πρέπει όμως και εσείς να συμφωνήσετε μαζί μου ότι στον γαλαξία του απρόσμενου, του πιθανολογούμενου, του προσδοκώμενου και του συνεχώς αναβαλλόμενου, ο Έλληνας οικονομικός επιστήμονας διάγει βίο «τρελού λαγού» κατά Μίλτο Σαχτούρη[1].
Και ο ποιητής ξεκινάει κάπως έτσι «Γύριζε στους δρόμους ο τρελός λαγός / γύριζε στους δρόμους / ξέφευγε απ’ τα σύρματα / τρελός λαγός / έπεφτε στις λάσπες».
Τι θέλει να πει δηλαδή ο ποιητής σε ελεύθερη μετάφραση στις μέρες μας;
Αγαπητέ φίλε λογιστή, όσο και αν τα αποφύγεις τα ΕΛΠ τελικά δεν θα τα ξεφύγεις, θα πρέπει να τα μάθεις καλά γιατί θα κληθείς να τα εφαρμόσεις και γενικά η αναβολή στην εφαρμογή δεν αποτελεί ακύρωση του λογιστικού εγχειρήματος, επειδή αποτελεί υποχρέωση της χώρας.
Συνεπώς, τρελέ λαγέ, όσο και αν κινείσαι με περισσή προσοχή, ψήνοντας διαφόρους για μία αναβολή και βλέπουμε, όπως λέει και ο Σαχτούρης, αν ξεφύγεις από τα σύρματα, θα πέσεις στις λάσπες.
Τα ΕΛΠ αποτέλεσαν ένα ακόμα, από τα πολλά, είναι η αλήθεια, θέματα που οι λογιστές στην πλειοψηφία τους είδαν ως μία ακόμα επιβάρυνση χρόνου στο ήδη πιεστικό τους πρόγραμμα, μία περιττή υποχρέωση, ένα επιπλέον κόστος σε προγράμματα, σεμινάρια και βιβλία.
Η ελπίδα για παράταση ή αναβολή γεννήθηκε ταυτόχρονα με τις πρώτες ανακοινώσεις για την εισαγωγή τους. Νέες έννοιες, κάποιες σημαντικές διαφορές σε σχέση με το ΕΓΛΣ, νέες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, μετάβαση από το ΕΓΛΣ στα ΕΛΠ…
Ο Νόμος 4308/2014 μάλλον δυσκόλεψε κι άλλο τα πράγματα, καθώς ήταν συνοπτικός και οι απορίες ήταν περισσότερες από τα στοιχεία που εισήγαγε. Η ερμηνευτική Οδηγία της ΕΛΤΕ κοινοποιήθηκε στις 16/10/2015 και παρότι αρκετά αναλυτική και με κάποια ενδεικτικά παραδείγματα, η καθυστέρηση στην κοινοποίησή της και μόνο προκάλεσε σενάρια παράτασης της εφαρμογής τους.
Σε όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα τη σύγχυση επέτειναν συνεχείς αντεγκλίσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ φορέων, οργανώσεων, παρατάξεων και των υπευθύνων για τη σύνταξη του Νόμου και της εγκυκλίου. Το ίδιο χρονικό διάστημα ήδη είχαν αρχίσει να δημοσιεύονται άρθρα στα περιοδικά και τα σεμινάρια είχαν όλο και περισσότερους λογιστές να καταρτίζονται σχετικά.
Τα ευήκοα ώτα των φορέων (σε τέτοια αιτήματα) ανέλαβαν τη συνήθη διαδικασία και μετά από πολλές ανακοινώσεις, επιφυλάξεις, αντιρρήσεις, διαμαρτυρίες, το ΟΕΕ ανακοίνωσε στις 27/1/2016 ότι «Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, με επιστολή του προς τον Υπουργό Οικονομικών, είχε ζητήσει την παράταση εφαρμογής των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ΕΛΠ) για το φορολογικό έτος 2016, καθώς η εφαρμογή τους για το 2015 ήταν πρακτικά αδύνατη, λόγω καθυστέρησης έκδοσης της Λογιστικής Οδηγίας του Ν.4308/2014. Μετά από συνεχείς παρεμβάσεις του Φορέα μας, ο αρμόδιος Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, κ. Τρύφωνας Αλεξιάδης, διαβεβαίωσε τον Πρόεδρο του ΟΕΕ ότι στο επόμενο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί, θα προβλεφθεί διάταξη με την οποία θα αρθεί η υποχρεωτικότητα της εφαρμογής των ΕΛΠ για το φορολογικό έτος 2015».
Το ΟΕΕ ανέλαβε λοιπόν τελικά να ενημερώσει τον κλάδο ότι δεν υπάρχει λόγος να ασχολούνται πλέον οι λογιστές, καθώς ήταν λίγο – πολύ δεδομένη (;) η προαιρετική εφαρμογή των ΕΛΠ.
Φήμες πλέον αναφέρουν ως δεδομένη όχι μόνο την προαιρετική εφαρμογή, αλλά ακόμα και την αναβολή εφαρμογής των ΕΛΠ.
Άλλωστε τα πάντα παίρνουν παράταση και σε κάποιες περιπτώσεις (βλ. συγκεντρωτικές καταστάσεις) οι παρατάσεις δίνονται αλλεπάλληλα και ίσως και για χρόνια…
Αυτή η άποψη όμως είναι παραπλανητική και η πραγματικότητα είναι αρκετά μακριά.
Τα ΕΛΠ υιοθετήθηκαν από τη χώρα με τον Ν.4308/2014 μετά την υποχρέωση που προκύπτει από την Οδηγία της ΕΕ 34/2013. Η οδηγία αυτή προβλέπει στο άρθρο 53 με τίτλο «Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο»: «Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις προκειμένου να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία το αργότερο την 20ή Ιουλίου 2015. Ενημερώνουν πάραυτα την Επιτροπή σχετικά.
Τα κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν ότι οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου εφαρμόζονται κατ’ αρχάς στις οικονομικές καταστάσεις των οικονομικών ετών που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2016 ή κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους 2016. Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Τα κράτη μέλη ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η αναφορά αυτή.»
Όσον αφορά την υποχρέωση κατάρτισης χρηματοοικονομικών καταστάσεων, σήμερα ο Ν.4308/2014 όπως ισχύει, προβλέπει ότι τα κεφάλαια 4 έως 7 (τα κεφάλαια 1 έως 3 αφορούν το πεδίο εφαρμογής και τα βιβλία και στοιχεία που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2015), καθώς και οι ορισμοί του Παραρτήματος Α΄ που σχετίζονται με την εφαρμογή των κεφαλαίων αυτών τίθενται σε ισχύ για περιόδους που αρχίζουν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2014.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα και με τις διατάξεις του Ν.3190/1955 και τις διαδικασίες έναντι του ΓΕΜΗ, οι ΕΠΕ, θα πρέπει μέχρι τις 10 Μαρτίου να κοινοποιήσουν τις χρηματοοικονομικές τους καταστάσεις στο ΓΕΜΗ.
Μια μόλις εβδομάδα πριν από την προθεσμία αυτή, η καυτή ερώτηση που απευθύνεται στο Οικονομικό Επιμελητήριο (που ανέλαβε την ενημέρωση) και το Υπουργείο Οικονομικών (που έχει τη σχετική ευθύνη) είναι με ποιο λογιστικό πλαίσιο θα καταρτιστούν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις ;.
Μετά από την ανακοίνωση του ΟΕΕ και την επακόλουθη σύγχυση που οφείλεται και στη σπουδή του ΟΕΕ και στη σιωπή του Υπουργείου Οικονομικών, ποιες είναι οι επιλογές:
Προαιρετική εφαρμογή: Αυτή ήταν η αρχική θέση του Υπουργείου σύμφωνα με την ενημέρωση του Οικονομικού Επιμελητηρίου. Για να συμβεί αυτό δεν αρκεί απλά μία νομοθετική τροποποίηση της ισχύος του Ν.4308/2014, αλλά ενδελεχής μελέτη σε σειρά από κατηργημένες διατάξεις και επαναφορά σε ισχύ πολλών από αυτές. Στην περίπτωση αυτή η χώρα μας μάλλον θα έχει την παγκόσμια καινοτομία να κλείνει ισολογισμούς ταυτόχρονα με 3 συστήματα (ΕΓΛΣ, ΕΛΠ, ΔΛΠ).
Επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς: Αυτή ήταν η αρχική προσέγγιση των διαμαρτυρομένων, ότι δηλαδή, εφόσον η υποχρέωση αφορά το επόμενο έτος, ποιος ο λόγος βιασύνης και εφαρμογής τους από τώρα, όταν ήδη και το πρόγραμμα των λογιστών είναι γεμάτο υποχρεώσεις και πολλοί δεν έχουν προλάβει να εκπαιδευτούν, αλλά και από άποψη ρευστότητας οι επιχειρήσεις διανύουν ιδιαίτερα άσχημη περίοδο. Η άποψη αυτή, στηρίζεται στην πραγματικότητα και έχει λογικά επιχειρήματα, αλλά αυτή τη στιγμή είναι μάλλον η λιγότερο πιθανή, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να πειστούν οι θεσμοί να συμφωνήσουν σε ένα θέμα που δεν έχει δημοσιονομικό ενδιαφέρον και αποτελεί ουσιαστική μεταρρύθμιση με την έννοια ότι οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις θα καταστούν πιο εύκολα αναγνώσιμες από διεθνείς αναλυτές. Άλλωστε, νομοθετικά φαίνεται η πλέον δύσκολη επιλογή.
Πλήρης εφαρμογή των ΕΛΠ: Αυτό που ήδη ισχύει σήμερα αποτελεί μία επιλογή που πολλοί δεν επιθυμούν να πραγματοποιηθεί, αλλά επειδή ήδη ισχύει και η υποχρέωση δεν μπορεί να αρθεί, η δε παράταση για ένα έτος αποτελεί ένα έργο που νομοθετικά έπρεπε ήδη να έχει επεξεργαστεί, συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες. Σε συνδυασμό με το αναμενόμενο προς ψήφιση σχέδιο Νόμου με τίτλο «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις Α) της Οδηγίας 2013/34/ΕΚ σχετικά με «τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και συναφείς εκθέσεις επιχειρήσεων ορισμένων μορφών…» που μεταθέτει τις Γενικές Συνελεύσεις δέκα μήνες μετά τη λήξη της χρήσης, θεωρείται ότι θα αποτελέσει και την τελική λύση.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ενημερωθούν λογιστές και επιχειρήσεις, οι δε ανακοινώσεις, φήμες και «ειδήσεις» δεν μπορεί να αναστατώνουν ένα κλάδο και ακολούθως οι ίδιοι άνθρωποι να σιωπούν…
«Φέγγαν τα χαράματα o τρελός λαγός / άνοιγε η νύχτα / στάζαν αίμα οι καρδιές / ο τρελός λαγός / έφεγγε ο κόσμος / Βούρκωναν τα μάτια του ο τρελός λαγός / πρήσκονταν η γλώσσα / βόγγαε μαύρο έντομο ο τρελός λαγός / θάνατος στο στόμα».
Τρελέ λαγέ το μέλλον σου είναι προδιαγεγραμμένο: Όσο και να αναβληθεί η εφαρμογή των ΕΛΠ είναι εκεί και σε περιμένουν. Δεν χρειάζεται να υποστείς τα δεινά του ποιητή. Απλά δέξου το. Βέβαια, μη ρίχνεις τα όπλα, πολέμα το μέχρι τέλους, ποτέ δεν ξέρεις. Έτσι ή αλλιώς κάποιος κυβερνητικός θα συμφωνήσει ότι έχεις δίκιο. Και στο κάτω – κάτω, μακάρι η εφαρμογή των ΕΛΠ να ήταν το χειρότερο που θα γίνει σε αυτή τη χώρα.
[1] Ο Τρελός λαγός. Ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη από την ποιητική συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο κόσμο», 1958.