Από την 1η Ιανουαρίου 2016 τίθενται σε εφαρμογή νέες διατάξεις (άρθρο 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Α, ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Α.1, του Ν. 4336/2015), σύμφωνα με τις οποίες αλλάζει ο τρόπος και η διαδικασία επιλογής των ελεγκτών των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των οντοτήτων, αυτό που μέχρι τώρα αποκαλούσαμε «ελεγκτές του Ν 2190». Ωστόσο, κατά ρητή διατύπωση στον νόμο, οι εκλεγμένοι ή διορισμένοι ελεγκτές με βάση τις ως άνω καταργούμενες διατάξεις, θα συνεχίσουν το ελεγκτικό τους έργο, μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Από την παραπάνω ημερομηνία ισχύος της διάταξης, καταργούνται:
- Τα άρθρα 36 έως 38, καθώς και η παρ. 4 του άρθρου 43α του ΚΝ 2190/1920. Πρόκειται για τις διατάξεις που όριζαν τόσο τον έλεγχο από ορκωτούς λογιστές, όσο και από λογιστές μη ορκωτούς, πτυχιούχους και μέλη του ΟΕΕ, καθώς και τις υποχρεώσεις που υπήρχαν εκατέρωθεν (εταιρεία και ελεγκτές), για την διενέργεια του ελέγχου. Οι λογιστές – ελεγκτές, μέλη του ΟΕΕ, που δεν εντάσσονται στις διατάξεις του Ν 3693/2008 (Νόμιμοι ελεγκτές ή Ελεγκτικά γραφεία), δεν θα μπορούν εφεξής να εκλεγούν από τις γενικές συνελεύσεις μετόχων ή εταίρων των οντοτήτων, για τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών τους καταστάσεων.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρώτος περιορισμός για τους απλούς ελεγκτές (μη ορκωτούς) είχε γίνει με τον νόμο 3604/2007, όταν τέθηκε ως όριο το 1.000.000 ευρώ (ύψος κύκλου εργασιών) για την σχετική υποχρέωση. Κατά την γνώμη μου, παρόλο που αρκετοί μπορεί να διαφωνήσουν ή να δυσαρεστηθούν, ορθώς περιορίστηκε αρχικώς και ορθότατα καταργείται τώρα, η «συμμετοχή» των πτυχιούχων ανωτάτων σχολών και μελών του ΟΕΕ, κατόχων άδειας λογιστή φοροτεχνικού, στην ελεγκτική διαδικασία των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των εταιρειών, αφού ποτέ δεν γινόταν έλεγχος εν τοις πράγμασι, από τα πρόσωπα αυτά, αλλά με μια τυποποιημένη έκθεση ελέγχου την οποία υπέγραφαν, κάλυπταν την σχετική νομοθετική διάταξη. Η ανούσια αυτή διαδικασία ήταν βέβαιο ότι θα είχε ημερομηνία λήξης. Υπό άλλες προϋποθέσεις, ενδεχομένως, θα μπορούσε το ζήτημα αυτό να είχε μια διαφορετική εξέλιξη, αν προβλέπονταν κριτήρια και δικλείδες που θα διασφάλιζαν έναν ουσιαστικό έλεγχο των καταστάσεων, με παράλληλη ενημέρωση των γενικών συνελεύσεων, ή ακόμη θα κινούνταν προς την κατεύθυνση της «προστασίας» των μειοψηφούντων κεφαλαιούχων στις εταιρείες. Αυτό όμως, δεν έγινε ποτέ.
- Η παρ. 6 του άρθρου 42α του ΚΝ 2190/1920, όπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 38 του Ν 4308/2014 ΕΛΠ. Πρόκειται ουσιαστικά για μεταβατική διάταξη των ΕΛΠ, με την οποία οριζόταν ότι μία οντότητα μπορούσε να μην εκλέξει ελεγκτή, αν δεν καλύπτονταν δύο από τα τρία γνωστά κριτήρια[1], κατά την έναρξη ισχύος των ΕΛΠ.
- Το άρθρο 108 του ΚΝ 2190/1920. Πρόκειται για τις διατάξεις που ίσχυαν σε ότι αφορά τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, επειδή και ο τομέας αυτός καλύπτεται από το νέο πλαίσιο του Ν 4336/2015.
- Το άρθρο 23 του Ν 3190/1955. Πρόκειται για τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των ΕΠΕ και διάταξη που παραπέμπει στις αντίστοιχες του ΚΝ 2190/1920.
- Το άρθρο 99 του Ν 4072/2012. Κατά την ίδια έννοια, πρόκειται για τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των ΙΚΕ, η οποία όριζε ότι ανάλογη εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του ΚΝ 2190/1920.
Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, γίνεται σαφής σύνδεση της διάκρισης των οντοτήτων, όπως αυτή περιγράφεται στα ΕΛΠ, με την υποχρέωση υπαγωγής στον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων τους. Έτσι, υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο από έναν ή περισσότερους νόμιμους ελεγκτές ή ελεγκτικά γραφεία του Ν 3693/2008:
α) Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των οντοτήτων που έχουν την μορφή της ΑΕ, της ΕΠΕ, της ΙΚΕ και της κατά μετοχές ετερόρρυθμης εταιρείας όταν χαρακτηρίζονται ως μεσαίες και μεγάλες οντότητες.
β) Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των άνω οντοτήτων ανεξαρτήτως μεγέθους, όταν οι οντότητες αυτές χαρακτηρίζονται ως δημοσίου ενδιαφέροντος (συμφέροντος).
γ) Οι ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις που συντάσσουν οι όμιλοι οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως «μεγάλοι».
δ) Οι ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις που συντάσσουν οι όμιλοι ανεξαρτήτως μεγέθους, όταν οι όμιλοι αυτοί χαρακτηρίζονται ως δημοσίου ενδιαφέροντος (συμφέροντος).
Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθούν να ισχύουν διατάξεις ειδικής νομοθεσίας που υπαγάγουν σε έλεγχο από νόμιμο ελεγκτή ειδικές κατηγορίες οντοτήτων (π.χ. χρηματιστηριακές, ειδικού σκοπού, ή ΑΕΕΔ).
Υπενθυμίζεται ότι «μεσαίες» και «μεγάλες» οντότητες είναι (άρθρο 2, ΕΛΠ):
* Μεσαίες οντότητες
Στις μεσαίες οντότητες εντάσσονται οι επιχειρήσεις, όταν δεν είναι πολύ μικρές ή μικρές οντότητες και δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον εκ των τριών κριτηρίων:
– Σύνολο ενεργητικού……………………………………………….20.000.000 ευρώ
– Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών……………………………………40.000.000 ευρώ
– Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου…………..250 άτομα
* Μεγάλες οντότητες
Στην περίπτωση των μεγάλων οντοτήτων αντιστρέφονται οι απαιτήσεις για την κάλυψη των κριτηρίων και η ένταξη καθορίζεται από την υπέρβαση των ορίων.
Έτσι, στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι επιχειρήσεις όταν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:
– Σύνολο ενεργητικού……………………………………………….20.000.000 ευρώ
– Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών……………………………………40.000.000 ευρώ
– Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου………….250 άτομα
Περαιτέρω, οι νέες διατάξεις προβλέπουν και προαιρετικό τακτικό έλεγχο. Τέτοιας μορφής έλεγχο μπορούν να επιλέξουν οι «μικρές οντότητες» του άρθρου 2 του Ν 4308/2014.
Ο διορισμός των ελεγκτών θα γίνεται από την τακτική γενική συνέλευση των μετόχων ή την συνέλευση των εταίρων, που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης χρήσης.
Ο ελεγκτής οφείλει κατά τη διάρκεια της χρήσης να παρακολουθεί την λογιστική και διαχειριστική κατάσταση της οντότητας. Έχει δικαίωμα να λαμβάνει γνώση οποιουδήποτε λογιστικού αρχείου, καθώς και κάθε εταιρικού βιβλίου που προβλέπεται από το νόμο. Ο ελεγκτής οφείλει να παρίσταται στη γενική συνέλευση και να παρέχει κάθε πληροφορία που είναι σχετική με τον έλεγχο που διενήργησε. Ο ελεγκτής δικαιούται με αίτησή του προς το αρμόδιο κατά περίπτωση διοικητικό όργανο της οντότητας, να ζητήσει την σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης. Στην έκθεση ελέγχου ο ελεγκτής αναφέρει αν συντάχθηκε η δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης και οφείλει να επαληθεύει την συμφωνία του περιεχομένου της έκθεσης του ΔΣ με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις.
Ο ελεγκτής διατυπώνει γνώμη σχετικά με τα παρακάτω:
- Ότι η έκθεση διαχείρισης αντιστοιχεί στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις του ίδιου οικονομικού έτους (σ.σ.: Φορολογικού έτους)
- Ότι η έκθεση διαχείρισης έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις
- Ο ελεγκτής δηλώνει αν, σύμφωνα με την γνώση και την κατανόηση της οντότητας και του περιβάλλοντός της που αποκτήθηκαν και διαπιστώθηκαν κατά τον έλεγχο, έχει εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην έκθεση διαχείρισης και δίνει ενδείξεις σχετικά με τη φύση των ανακριβειών αυτών.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η Έκθεση ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, συνιστά υποχρεωτικώς υποβαλλόμενο αρχείο στην Υπηρεσία ΓΕΜΗ, εφόσον υφίσταται ανάλογη υποχρέωση.
Επιμέλεια :
Νίκος Σγουρινάκης, λογιστής – φοροτεχνικός
Πηγή : www.epixeirisi.gr
[1] Τα τρία κριτήρια: (α) σύνολο Ισολογισμού 2.500.000 ευρώ, (β) κύκλος εργασιών 5.000.000 ευρώ και (γ) μέσος όρος προσωπικού 50 άτομα.