(Upd) Φόρος διαμονής: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε μέσω ερωτήσεων-απαντήσεων

Επιμέλεια 
Επιστημονική ομάδα TAXHEAVEN
Με τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο 4514/2018 τροποποιήθηκε το άρθρο 53 του ν.4389/2016 σχετικά με το φόρο διαμονής ο οποίος επιβάλλεται από 1.1.2018. Ας δούμε με μορφή ερώτησης-απάντησης τα σημαντικότερα σημεία αναφορικά με το νέο αυτό φόρο.

1. Ποιους επιβαρύνει;

Ο φόρος διαμονής βαρύνει τον διαμένοντα (πελάτη) που έκανε χρήση του δωματίου ή του διαμερίσματος και επιβάλλεται μετά τη διαμονή του στο κατάλυμα και πριν την αναχώρησή του από αυτό.

2. Σε ποια καταλύματα θα επιβάλλεται ο φόρος αυτός;

α) Σε κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερίπτωσης αα΄ της περίπτωσης α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α΄ 155) ήτοι σε ξενοδοχεία δηλαδή που σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη είναι εγκαταστάσεις διαμονής που διαθέτουν χώρους διανυκτέρευσης σε δωμάτια ή σε διαμερίσματα ενός ή δύο ή περισσότερων χώρων με λουτρό, κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, παραμονής των πελατών και αίθουσα παροχής τουλάχιστον πρωινού γεύματος.
β) Σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα της υποπερίπτωσης γγ` της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, ήτοι σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια τα οποία σύμφωνα με τη διάταξη είναι αυτά που διαθέτουν χώρους διανυκτέρευσης σε δωμάτια ή και σε διαμερίσματα ενός ή δύο ή περισσότερων χώρων με λουτρό.

3. Ποιο είναι το ποσό του φόρου;

Για τα  ξενοδοχειακά καταλύματα [βλ. περίπτωση α’ στην ερώτηση 2] ο φόρος είναι:

Στα ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια [βλ. περίπτωση β’ στην ερώτηση 2] ο φόρος είναι 0,50 €.

4. Σε ποια καταλύματα η διαμονή δεν θα επιβαρύνεται με φόρο;

Σε:
i. Οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping): Οι οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις είναι κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα, υπαίθρια, με ή χωρίς οικίσκους, στα οποία παρέχεται η δυνατότητα διαμονής, εστίασης και αναψυχής τουριστών που διαθέτουν ή όχι ίδια κατασκηνωτικά και μεταφορικά μέσα, όπως συρόμενα ή αυτοκινούμενα τροχόσπιτα, ρυμουλκούμενα ή ημιρυμουλκούμενα τροχόσπιτα, σκηνές, τροχοσκηνές ή σκηνές επί της οροφής οχημάτων, τουριστικά λεωφορεία διαμορφωμένα με κοιτώνες (hotel bus) και τουριστικά λεωφορεία με συρόμενα οχήματα διαμορφωμένα με κοιτώνες (rotel hotel). Για την ίδρυση και λειτουργία των οργανωμένων τουριστικών κατασκηνώσεων εκδίδεται εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος σχετική απόφαση του Υπουργού Τουρισμού καθορίζοντας τις τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές αυτών.
ii. Ξενώνες φιλοξενίας νέων: Ξενώνες φιλοξενίας νέων είναι κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα τα οποία ευρίσκονται εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και οικισμών. Με απόφαση του Υπουργού Τουρισμού που εκδίδεται εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος καθορίζονται οι τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές των ξενώνων φιλοξενίας νέων, οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας τους, τα απαραίτητα δικαιολογητικά και οι οικονομικές επιβαρύνσεις για τη νόμιμη λειτουργία τους, το ύψος του ποσού των παραβόλων για την κατάθεση αίτησης χορήγησης Ειδικού Σήματος Λειτουργίας, οι διοικητικές κυρώσεις για παράβαση των παραπάνω όρων και προϋποθέσεων, τα κριτήρια και η διαδικασία κατάταξής τους και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την ίδρυση και λειτουργία αυτών.
iii. Σύνθετα τουριστικά καταλύματα: Σύνθετα τουριστικά καταλύματα είναι τα ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερίπτωσης αα’ της περίπτωσης α’ της παραγράφου 2 που ανεγείρονται σε συνδυασμό:
α) με τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες της υποπερίπτωσης ββ’ της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2 και β) με εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής. Για την ίδρυση και λειτουργία των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 8 και 9 του ν. 4002/2011. Για την εφαρμογή του νόμου αυτού ως εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής νοούνται συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, κέντρα θαλασσοθεραπείας, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, Κέντρα Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού, υδροθεραπευτήρια, καθώς και οι εξής εγκαταστάσεις ειδικών μορφών τουρισμού: μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού – θερμαλισμού, κέντρα αναζωογόνησης, κέντρα ευεξίας και αισθητικής και κέντρα καταδυτικού τουρισμού. Με απόφαση του Υπουργού Τουρισμού δύνανται να προσδιορίζονται και άλλα είδη τουριστικών επιχειρήσεων ή εγκαταστάσεων ως εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, που αποτελούν τμήμα των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων.
iv. Ξενοδοχεία συνιδιοκτησίας (condo hotels): Είναι ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερίπτωσης αα’ της περίπτωσης α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του νόμου4276/2014  κατηγορίας 3 ή 4 ή 5 αστέρων εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και εντός ορίων οικισμών προ του 1923 ή κάτω των 2.000 κατοίκων, επί των οποίων, με τη μορφή δωματίων ή διαμερισμάτων επιτρέπεται η σύσταση οριζοντίων και καθέτων ιδιοκτησιών και η σύσταση ή μεταβίβαση ενοχικών και εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε τρίτους. Η μακροχρόνια μίσθωση συνομολογείται για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών. Για την ίδρυση και λειτουργία των ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4179/2013 (Α’ 175 ).

1979. Ξενοδοχειακά τουριστικά καταλύματα εντός παραδοσιακών κτισμάτων που προβλέπονται στο π.δ. 33/1979. Με απόφαση του Υπουργού Τουρισμού καθορίζονται οι τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές των τουριστικών καταλυμάτων εντός παραδοσιακών κτισμάτων, οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας τους, τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα κριτήρια και η διαδικασία κατάταξής τους και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την ίδρυση και λειτουργία αυτών.
      vi. Αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες):Ως τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) ορίζονται μονοκατοικίες, επιφάνειας τουλάχιστον 80 τ.μ., οι οποίες έχουν ανεξάρτητη εξωτερική προσπέλαση και παρουσιάζουν αυτοτέλεια οικοπέδου/γηπέδου και κτίσματος. Δομούνται με όρους δόμησης κατοικίας. Για την ίδρυση και λειτουργία των τουριστικών επιπλωμένων επαύλεων (βιλών) εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 4179/2013.
      vii. Αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες: Ως τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες ορίζονται μεμονωμένες ή σε συγκρότημα μονοκατοικίες, επιφανείας τουλάχιστον 40 τ.μ. εκάστη, με αυτοτέλεια λειτουργίας και ανεξάρτητη εξωτερική προσπέλαση. Δομούνται με όρους δόμησης κατοικίας. Για την ίδρυση και λειτουργία των τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 46 του ν.4179/2013.
1980. Ποιος είναι υπόχρεος να εισπρράτει και να αποδίδει το φόρο αυτό;

Η επιχείρηση στην οποία ανήκει το ξενοδοχείο ή το διαμέρισμα.

6. Επιβάλλεται φόρος διαμονής σε περίπτωση δωρεάν παροχής υπηρεσιών διαμονής.

Όχι 

7. Με ποιο στοιχείο θα γίνεται η είσπραξη του φόρου από τους διαμένοντες;

Η είσπραξη του φόρου θα γίνεται με την έκδοση ξεχωριστού εδικού στοιχείου (απόδειξης είσπραξης φόρου διαμονής) προς τους διαμένοντες. Το ποσό που θα αναγράφεται στο ειδικό στοιχείο – απόδειξη είσπραξης φόρου διαμονής δεν θα επιβαρύνεται με Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).

8. Πότε εκδίδεται  το ειδικό στοιχείο;

Το ειδικό στοιχείο εκδίδεται με την ολοκλήρωση της υπηρεσίας διαμονής, ήτοι κατά τη λήξη του προγραμματισμένου χρόνου διαμονής και πριν την αναχώρηση.

9. Ποια στοιχεία περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον το«ειδικό στοιχείο απόδειξη είσπραξης φόρου διαμονής»;

Το «ειδικό στοιχείο απόδειξη είσπραξης φόρου διαμονής» περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα εξής στοιχεία:
-ημερομηνία έκδοσης
-επωνυμία,
-διεύθυνση και ΑΦΜ της εκδούσας επιχείρησης,
-ονοματεπώνυμο διαμένοντα προς τον οποίο εκδίδεται,
-ημερομηνίες που αφορά η διαμονή
-συνολικό ποσό φόρου διαμονής
-αριθμό και  ημερομηνία του παραστατικού πώλησης (απόδειξη, τιμολόγιο) που εκδόθηκε για τη συγκεκριμένη παροχή υπηρεσιών.

10. Σε περίπτωση που στο δωμάτιο η στο διαμέρισμα διαμένουν πάνω από ένα πρόσωπα, σε ποιόν εκδίδεται το ειδικό στοιχείο;
    Σε περίπτωση περισσότερων διαμενόντων στο ίδιο δωμάτιο ή διαμέρισμα, το ειδικό στοιχείο εκδίδεται σε έναν εξ αυτών.
11. Δύναται να εκδίδεται και συγκεντρωτικά το ειδικό στοιχείο, όταν ο φόρος διαμονής αφορά τη χρήση περισσότερων του ενός δωματίων ή διαμερισμάτων και το παραστατικό πώλησης (απόδειξη, τιμολόγιο) για τη συγκεκριμένη παροχή υπηρεσιών εκδίδεται για το σύνολο των δωματίων ή διαμερισμάτων προς έναν εκ των διαμενόντων ή προς τρίτο;

Ναι

12. Τι γίνεται στις περιπτώσεις που στο κατάλυμα/ξενοδοχείο διαμένει προσωπικό εταιρίας ή πρόσωπο διαφορετικό από αυτό που θα χρεωθεί την διαμονή;

Στην περίπτωση που ο άμεσα συμβαλλόμενος με το τουριστικό κατάλυμα είναι τουριστικός πράκτορας ή τουριστικό γραφείο, εσωτερικού ή εξωτερικού, (τρίτος) και εφόσον ο τελευταίος συμπεριλαμβάνει τον φόρο διαμονής στην τιμή πακέτου που προσφέρει στους πελάτες του (διαμένοντες) και τον καταβάλλει στο υπόχρεο τουριστικό κατάλυμα, το ειδικό στοιχείο δύναται να εκδίδεται είτε προς έναν εκ των διαμενόντων σε κάθε δωμάτιο, είτε συγκεντρωτικά προς έναν εκ των διαμενόντων για το σύνολο των δωματίων της ίδιας ομάδας διαμενόντων (οικογένεια κλπ), είτε, επίσης, συγκεντρωτικά προς έναν εκ των διαμενόντων για το σύνολο των δωματίων που χρησιμοποιήθηκαν από τους διαμένοντες που αφορά το πακέτο. Στις περιπτώσεις αυτές το συγκεντρωτικό ή μεμονωμένο ειδικό στοιχείο που εκδίδεται έχει πληροφοριακό χαρακτήρα και ο φόρος διαμονής αναγράφεται στο ειδικό στοιχείο με την ένδειξη «ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΝ» και δεν καταβάλλεται εκ νέου από τον διαμένοντα ή τους διαμένοντες.

13. Πότε θα αποδίδει το φόροη υπόχρεη επιχείρηση;

Ο φόρος αποδίδεται από τις υπόχρεες επιχειρήσεις στη φορολογική διοίκηση , με μηνιαίες δηλώσεις, οι οποίες υποβάλλονται μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν της έκδοσης του ειδικού στοιχείου απόδειξης είσπραξης φόρου διαμονής.

14. Με ποιο έντυπο / δήλωση αποδίδεται ο φόρος;

Ο τύπος και το περιεχόμενο του φόρου διαμονής καθώς και το έντυπο ορίζονται στην ΠΟΛ.1015/2018

15. Το έντυπο υποβάλλεται στην Δ.Ο.Υ.  ή  ηλεκτρονικάμέσω TAXISnet;

Μέχρι την υποστήριξη της ηλεκτρονικής υποβολής, η δήλωση απόδοσης του φόρου διαμονής υποβάλλεται σε έντυπη μορφή από τις επιχειρήσεις υπόχρεα πρόσωπα της παραγράφου 1 της παρούσας, στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας εισοδήματος σε δυο (2) αντίτυπα, εκ των οποίων το ένα παραμένει στη Δ.Ο.Υ. και το άλλο παραδίδεται στον υπόχρεο.
16.Τι συμπεριλαμβάνεται στην δήλωση του φόρου διαμονής;
Στη δήλωση αυτή θα πρέπει οι υπόχρεες επιχειρήσεις να καταχωρούν το σύνολο του φόρου διαμονής που συμπεριέλαβαν στα «ειδικά στοιχεία – αποδείξεις είσπραξης φόρου διαμονής», που εξέδωσαν κατά τον προηγούμενο της υποβολής της δήλωσης μήνα.

17. Ποιες είναι οι κυρώσεις για την εκπρόθεσμη υποβολή του εντύπου;

Η επιβολή των κυρώσεων σε περίπτωση εκπρόθεσμης, ανακριβούς ή μη υποβολής της δήλωσης απόδοσης του φόρου διαμονής καθώς και γενικά η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου αυτού διέπονται από τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013), όπως ισχύουν.
Για την εκπρόθεσμη ή μη υποβολή της δήλωσης απόδοσης του φόρου ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 54 του Κ.Φ.Δ.
Για την εκπρόθεσμη ή ανακριβή καταβολή φόρου ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 53 του Κ.Φ.Δ.
Για τις λοιπές κυρώσεις σε περίπτωση ελέγχου, ισχύουν οι λοιπές διατάξεις του Κ.Φ.Δ.

18. Επιβάλλεται φόρος διαμονής και στην ημιδιαμονή;

Στην περίπτωση που από τις υπόχρεες επιχειρήσεις παρέχονται υπηρεσίες ημιδιαμονής επιβάλλεται εις ολόκληρον ο φόρος διαμονής προς τον χρήστη (διαμένοντα) του καταλύματος, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παρούσα. Σε περίπτωση που εντός της ίδιας ημέρας γίνεται χρήση του ίδιου δωματίου ή διαμερίσματος διαδοχικά από περισσότερους του ενός χρήστες, επιβάλλεται εις ολόκληρον ο φόρος διαμονής σε κάθε χρήστη (διαμένοντα).
Στις περιπτώσεις που ο χρόνος παραμονής παρατείνεται για ορισμένες ώρες (late check out), η επιπλέον αυτή παραμονή δεν συνιστά υπηρεσία ημιδιαμονής και δεν επιβαρύνεται με φόρο διαμονής.
Εφόσον, όμως, ο χρόνος παράτασης της παραμονής είναι τέτοιος που τελικά συνεπάγεται τη χρέωση μιας ακόμη ημερήσιας χρήσης του δωματίου, εξυπακούεται ότι αυτή επιβαρύνεται με φόρο διαμονής.

19. Σε περίπτωση ακύρωσης κράτησης, επιβάλλεται φόρος διαμονής;

Ανεξάρτητα από την πολιτική που εφαρμόζουν οι υπόχρεες τουριστικές επιχειρήσεις στην περίπτωση ακύρωσης του συνόλου ή μέρους προγραμματισμένης διαμονής (πχ. αποζημίωση από τον πελάτη), φόρος διαμονής οφείλεται μόνον εφόσον έγινε άφιξη (check in) στο τουριστικό κατάλυμα και για τις ημέρες από την άφιξη και μέχρι την αναχώρηση (check out) από αυτό.

19. Ο φόρος διαμονής επιβάλλεται και στις περιπτώσεις που διατίθεται κατάλυμα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας τύπουAirbnb;

Στις περιπτώσεις που τα τουριστικά καταλύματα του ν. 4276/2014 που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του φόρου διαμονής διατίθενται σε πλατφόρμες διαμοιρασμού (τύπου airbnb κλπ), και παρέχονται προς τους διαμένοντες και λοιπές υπηρεσίες πέραν των κλινοσκεπασμάτων, οι διαχειριστές των ακινήτων αυτών θα πρέπει για τα συγκεκριμένα ακίνητα να αποδίδουν και φόρο διαμονής, καθώς οι εν λόγω μισθώσεις δεν θεωρούνται αστικές, αλλά πρόκειται για υπηρεσίες διαμονής που παρέχονται από τουριστικές επιχειρήσεις-τουριστικά καταλύματα.

20. Τι γίνεται με το ΦΠΑ;

Από πλευράς ΦΠΑ, σημειώνεται ότι στην περίπτωση αυτή ο φόρος διαμονής δεν περιλαμβάνεται στο κόστος του πακέτου για τις ανάγκες προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας του ταξιδιωτικού πακέτου, σύμφωνα με τις διατάξεις του ειδικού καθεστώτος πρακτορείων ταξιδίων του άρθρου 43 του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), όπως ισχύει.
Εφόσον ο φόρος διαμονής δεν συμπεριλαμβάνεται στην τιμή του πακέτου που ο ταξιδιωτικός πράκτορας ή το ταξιδιωτικό γραφείο προσφέρει στους πελάτες του (διαμένοντες), τότε ο φόρος καταβάλλεται, σύμφωνα με τα παραπάνω, από τους διαμένοντες, με την ολοκλήρωση των υπηρεσιών διαμονής και πριν την αναχώρησή τους.

21. Υπάρχει υποχρέωση υποβολής μηδενικής δήλωσης;

Από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης του άρθρου 53 του ν.4389/2016 αφενός μεν, προκύπτει η υποχρέωση απόδοσης του φόρου στο δημόσιο με την υποβολή δήλωσης, αφετέρου δε, δεν προκύπτει  η υποχρέωση υποβολής δήλωσης σε κάθε περίπτωση. Επίσης, σύμφωνα με την ΠΟΛ.1015/2018 υπάρχει υποχρέωση αναγραφής στη δήλωση απόδοσης του φόρου και για τις δωρεάν διαμονές (οι οποίες δεν επιβαρύνονται με φόρο).
Έτσι, από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 53 του ν. 4389/2016 και της ΠΟΛ.1015/2018, προκύπτει —κατά την άποψή μας— ότι, υποχρέωση υποβολής δήλωσης και απόδοσης φόρου διαμονής υπάρχει μόνο όταν:
α) προκύπτει ποσό φόρου προς απόδοση,
ή
β) υπάρχουν μόνο περιπτώσεις δωρεάν παροχής υπηρεσιών διαμονής και ουσιαστικά προκύπτει μηδενικό ποσό φόρου προς απόδοση.
Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν υπάρχει καθόλου διαμονή, δηλαδή πρόκειται ουσιαστικά για μηδενική δραστηριότητα του καταλύματος, τότε δεν προκύπτει υποχρέωση υποβολής μηδενικής δήλωσης.
Αν για παράδειγμα ένα κατάλυμα παρέμενε κλειστό τον Ιανουάριο 2018 και δεν είχε καμία συναλλαγή, τότε για τον μήνα αυτό δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής μηδενικής δήλωσης φόρου διαμονής.
Συνεπώς κατά την άποψή μας και με την επιφύλαξη νέων διευκρινίσεων από την Α.Α.Δ.Ε. (σ.σ. οι οποίες πρέπει να δοθούν άμεσα) η υποβολή της δήλωσης γίνεται σε κάθε περίπτωση κατά την οποία στο
κατάλυμα υπάρχει διαμονή κατά την εξεταζόμενη φορολογική περίοδο.
https://www.taxheaven.gr