Με αφορμή τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 888/2016 και 1623/2016) επί φορολογικών υποθέσεων γνωστού δικηγόρου και πολιτικού, αναπτύχθηκε μεγάλη φιλολογία γύρω από το θέμα της παραγραφής του Δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει φόρους.
Το ΣτΕ με τις παραπάνω αποφάσεις του εκλογίκευσε την πρωτοφανή πολυετή νομοθετική πρακτική που συνίστατο στις αλλεπάλληλες παρατάσεις του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει φόρους, εισφορές και κυρώσεις επισημαίνοντας τους ισχύοντες συνταγματικούς περιορισμούς.
Πρόκειται για εξαιρετικής σημασίας νομολογιακό περιορισμό ενός νομοθετικού Αρμαγεδώνα, δια του οποίου το Δημόσιο δημιούργησε συνθήκες πολυετούς ομηρίας των φορολογουμένων, διατηρώντας το δικαίωμα να επιβάλει φόρους τουλάχιστον για τις χρήσεις από 1-1-2000 και μετά.
Υπήρξαν μάλιστα από πλευράς ορισμένων φορολογικών αρχών διάφορες μαξιμαλιστικές ερμηνευτικές εκδοχές των νόμων που προέβλεπαν τις παρατάσεις, με τρόπο ώστε να θεωρούνται μη παραγεγραμμένες οι χρήσεις από το 1997 και μετά!
Μόνο η παράθεση των Νόμων με τους οποίους δόθηκαν οι αλλεπάλληλες παρατάσεις προκαλεί δέος:
Αρ. 5 παρ. 1 Ν. 2892/2001, Αρ. 19 παρ. 19 Ν. 3091/2002, Αρ. 22 Ν. 3212/2003, Αρ. 5 παρ. 10 Ν. 3296/2004, Αρ. 11 Ν. 3513/2006, Αρ. 29 Ν. 3697/2008, Αρ. 10 Ν. 3790/2009, Αρ. 82 Ν. 3842/2010, Αρ. 12 παρ. 7 Ν. 3888/2010, Αρ. 18 παρ. 2 Ν. 4002/2011, Αρ. 2 Ν. 4098/2011, Αρ. 37 παρ. 5 Ν. 4141/2013, Αρ. 22 Ν. 4203/2013, Αρ. 87 Ν. 4316/2014, Αρ. 2 Ν. 4336/2015.
Το ΣτΕ δεν διατύπωσε κρίσεις για όλα τα παραπάνω νομοθετήματα αλλά μόνο για αυτά που αφορούσαν την συγκεκριμένη υπόθεση, η οποία μετά την άσκηση αναιρέσεως τέθηκε υπό την κρίση του.
Με τις σκέψεις βέβαια που διατυπώθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο, συνάγονται αρκετά ασφαλή συμπεράσματα και για την ερμηνεία των Νόμων που δεν αναφέρονται ρητά στις αποφάσεις του ΣτΕ, αλλά εκδόθηκαν υπό ακριβώς ανάλογες συνθήκες και ρύθμισαν το ζήτημα της παράτασης της παραγραφής με απολύτως όμοιο τρόπο με εκείνα τα νομοθετήματα που έτυχαν σχολιασμού και ερμηνείας.
Με την απόφαση 888/2016, το ΣτΕ έκρινε ότι οι παρατάσεις που δόθηκαν στο δικαίωμα του Δημοσίου να επιβάλει φόρους δυνάμει των Νόμων 3888/2010, 4002/2011 και 4098/2012 αφορούν αποκλειστικά και μόνο τη φορολογική χρήση, σε σχέση με την οποία για πρώτη φορά το Δικαίωμα του Δημοσίου θα παραγραφόταν την 31η Δεκεμβρίου του ημερολογιακού έτους θέσεως σε ισχύ του κάθε Νόμου.
Με το σκεπτικό αυτό, οδηγούμαστε στα ακόλουθα συμπεράσματα:
Για τη χρήση 1999 το δεκαετές δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή φόρων (ΑΡ. 84 παρ. 4 του Ν. 2238/94) εξέπνεε κανονικά την 31-12-2010. Με το Νόμο 3888/2010, το δικαίωμα αυτό παρατάθηκε μέχρι την 31-12-2011 οπότε και παραγράφηκε αμετάκλητα.
Για τη χρήση 2000 το δεκαετές δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή φόρων εξέπνεε κανονικά την 31-12-2011 και παρατάθηκε δυνάμει του Ν. 1002/11 μέχρι την 31-12-2012, οπότε και υπέπεσε οριστικά σε παραγραφή. Η δωδεκάμηνη παράταση που δόθηκε με το Νόμο 4098/2012 αφορούσε αποκλειστικά τη χρήση 2001 για την οποία κανονικά το δεκαετές δικαίωμα του Δημοσίου παραγραφόταν στις 31/12/2012 και παρατάθηκε μέχρι την 31-12-2013.
Με την απόφαση 1623/2016 το ΣτΕ έκρινε ότι για επιβολή προστίμων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (δηλαδή για κυρώσεις που αφορούν ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις) ουδεμία παράταση δόθηκε για τις χρήσεις 1999, 2000 και 2001 οπότε το σχετικό δικαίωμα του Δημοσίου παραγράφηκε στις 31-12-2010, 2011 και 2012 αντίστοιχα.
Οι σκέψεις και ερμηνείες του ΣτΕ εξαντλούνται στα παραπάνω χρονικά διαστήματα διότι αυτά σχετίζονταν με την συγκεκριμένη δίκη και δεν αναφέρονται στους Νόμους από το έτος 2013 και μετά, με τους οποίους δόθηκαν περαιτέρω παρατάσεις.
Δεδομένου όμως ότι οι νεώτεροι αυτοί νόμοι διατυπώνονται με ακριβώς ίδιο περιεχόμενο και εκδόθηκαν υπό όμοιους όρους και προϋποθέσεις θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι το σκεπτικό των αποφάσεων του ΣτΕ εκτείνεται και σε αυτούς.
Με αρκετή λοιπόν ασφάλεια συμπεραίνουμε πως οι χρήσεις μέχρι την 31-12-2003 θα πρέπει να θεωρούνται οριστικά παραγεγραμμένες. Αναμένουμε επομένως την επίσημη θέση και του Ελληνικού Δημοσίου ώστε να τεθεί οριστικό τέλος στο ζήτημα.
* Ο Γιώργος Μυλωνογιάννης είναι δικηγόρος, εξειδικευμένος στο φορολογικό δίκαιο, στέλεχος του νομικού γραφείου Φορτσάκης, Διακόπουλος, Μυλωνογιάννης και συνεργάτες
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ